Co to jest opłata adiacencka?

Opłata adiacencka dotyczy właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości. Wyróżnia się 3 rodzaje opłat adiacenckich, z tytułu:
- podziału nieruchomości,
- podziału i scalenia,
- budowy urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.


Podstawowe regulacje prawne dotyczące opłat adiacenckich zawarte są w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Opłaty adiacenckie nie obejmują nieruchomości przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele rolne lub leśne.
Opłata adiacencka ustalana jest na podstawie decyzji wójta, burmistrza, prezydenta miasta, przy czym wysokość stawki procentowej tej opłaty jest ustalana przez radę gminy w drodze uchwały. Wysokość stawki jest również ustalana w uchwale o scaleniu i podziale nieruchomości.
Stawka procentowa opłaty adiacenckiej nie może przekroczyć:
•          30% dla wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego jej podziałem
•          50% dla wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej lub przeprowadzeniem scalania i podziału nieruchomości
Opłaty adiacenckiej nie należy mylić z tzw. opłatą (rentą) planistyczną, która pobierana jest z zupełnie innych przyczyn i na podstawie innych przepisów. Opłaty adiacenckie to nie źródło dochodów gminy, ale możliwość rekompensaty kosztów ponoszonych przez Skarb Państwa lub samorząd terytorialny na rozwój nieruchomości.
Opłaty mogą być pobrane jednorazowo lub w ratach, płatnych w okresie 10 lat. Rzeczoznawca majątkowy określa wartość nieruchomości po dokonaniu podziału lub inwestycji i wartość sprzed dokonania podziału lub inwestycji.

Opłata adiacencka z tytułu podziału nieruchomości
Jest naliczana, kiedy właściciel lub użytkownik wieczysty dokona podziału geodezyjnego nieruchomości, z jednej nieruchomości powstaje kilka nieruchomości. Jest ustalana na podstawie decyzji wójta, burmistrza, prezydenta w wysokości maksymalnie 30% od wzrostu wartości nieruchomości. Opłata adiacencka dotyczy tego, kto w dniu wydania decyzji o podziale był właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości. Opłata może być pobrana w ciągu 3 lat od dnia kiedy decyzja o podziale stała się ostateczna do dnia wydania decyzji o opłacie adiacenckiej. Zwolniona z opłat jest powierzchnia poniżej 0,3000 ha, ale tylko na powiększenie sąsiedniej nieruchomości lub regulacji granic między sąsiadującymi nieruchomościami.

Opłata adiacencka z tytułu scalenia i podziału nieruchomości
Następuje scalenie ewidencyjne całej nieruchomości a następnie podział nowo utworzonego obszaru. Uczestnicy postępowania scaleniowego otrzymują taka samą ilość działek, powierzchnia może być pomniejszona proporcjonalnie, na przykład o wydzieloną nową drogę lub poszerzenie już istniejącej. Gmina jest zobowiązana do uzbrojenia terenu w urządzenia infrastruktury technicznej. Warunki scalenia i podziału określane są w planie miejscowym. Wymierzenie tej opłaty jest obowiązkowe i dotyczy wszystkich uczestników postępowania, w wysokości przyjętej przez radę gminy w uchwale o scaleniu i podziale, nie więcej niż 50% wzrostu wartości nieruchomości.

Opłata adiacencka na skutek wzrostu wartości nieruchomości przy budowie urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków publicznych
Przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej, w wyniku której może zostać naliczona opłata adiacencka należy rozumieć:
•          budowę drogi
•          wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych
Gmina ma 3 lata do wydania decyzji o opłacie adiacenckiej licząc od chwili oddania do użytku infrastruktury technicznej. Opłata ta wynosi do 50% od wzrostu wartości nieruchomości. Aby opłata mogła być naliczona muszą być spełnione warunki – podjęcie uchwały przez radę gminy o wysokości opłaty  udział środków publicznych, muszą być stworzone warunki do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo warunki do korzystania z wybudowanej drogi. W przypadku częściowego przeznaczenia nieruchomości na cele rolne i inne dla zaistnienia opłaty adiacenckiej nie ma znaczenia jaka część jest przeznaczona na cele rolne i inne, ale istotne jest, które przeznaczenie głównie korzysta z infrastruktury. Jeżeli głównie korzysta przeznaczenie inne to opłata będzie naliczona, jeżeli rolne, to opłata nie wystąpi.